Πρόσληψη εκπαιδευτικών αλά καρτ …από τον Καλλικράτη!

Ο Χ. Κατσικάς θίγει ένα θέμα για το οποίο ελάχιστα γνωρίζουμε οι περισσότεροι, δηλαδή τις αλλαγές που θα επιφέρει στην Παιδεία το σχέδιο "Καλλικράτης". Όλα αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω, ακόμη κι αν είναι υποθετικά, ίσως υπερβολικά και πάντα κατά την άποψη του συγγραφέα, καταδεικνύουν τον ερχομό μεγάλων αλλαγών στην Παιδεία. Εάν, δε, κάνουμε την αναγωγή σε όλα τα συστήματα της χώρας μας γίνεται αντιληπτό ότι ο "Καλλικράτης" είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Πρέπει να ενημερωθούμε και να μην τον αντιμετωπίσουμε "ελαφρά τη καρδία"...

Του Χρήστου Κάτσικα
Από το Άλφα-Βήτα

Αποκαλυπτική για τις προθέσεις της κυβέρνησης σε σχέση με το σύστημα προσλήψεων των εκπαιδευτικών ήταν η χτεσινή επίσκεψη του υφυπουργού Παιδείας Γ. Πανάρετου στη Θεσσαλονίκη, στη διάρκεια της οποίας εγκαινίασε πέντε σχολεία.

Ο Υφυπουργός Παιδείας δήλωσε ότι θα προκηρύσσονται οι θέσεις από τα σχολεία, στα οποία θα υποβάλλονται αιτήσεις από τους ενδιαφερόμενους και θα γίνεται η επιλογή με αντικειμενικά κριτήρια. Εάν, για παράδειγμα, προκύψει μία θέση σε σχολείο του Βύρωνα, θα μπορεί ο καθηγητής να καταθέσει αίτηση για να εργαστεί στο συγκεκριμένο σχολείο. Ο Πανάρετος μίλησε για «πιστοποιημένους» καθηγητές - αφού θα προηγείται η επιλογή τους σε κεντρικό επίπεδο - οι οποίοι θα οφείλουν να παραμείνουν στο συγκεκριμένο σχολείο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

«Μίλησα για την προκήρυξη θέσεων σε κενά των σχολείων, ώστε οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να πηγαίνουν να δουλέψουν σε συγκεκριμένο σχολείο και όχι να πηγαίνουν στην κεντρική διοίκηση και μετά να μετακινούνται», δήλωσε ο κ. Πανάρετος μετά τη συνάντηση, αναφερόμενος στον αρχικό διορισμό των εκπαιδευτικών. «Στη συνέχεια, οι μετακινήσεις θα πρέπει να γίνονται ανάλογα με τις ανάγκες των σχολείων»

Είναι φανερό ότι οι σχεδιασμοί αυτοί του Υπουργείου Παιδείας συνδέονται άμεσα και σαφώς με το προωθούμενο σχέδιο «Καλλικράτης» που εκτός των άλλων, επιχειρεί να περάσει τα σχολεία στους δήμους.

Τέσσερα σημεία - κλειδιά: Οι αλλαγές που σχεδιάζονται από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας για το νέο σύστημα προσλήψεων συνοψίζονται σε τέσσερα σημεία-κλειδιά, όπως προκύπτει από το κείμενο που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση τον περασμένο Νοέμβριο:

-Για κάθε εκπαιδευτικό που επιτυγχάνει στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ θα προσμετράται για το διορισμό του και η προϋπηρεσία του.

-Θα υπάρξει μεταβατική περίοδος κατά την οποία θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι υφιστάμενοι πίνακες διοριστέων με την αντίστοιχη προϋπηρεσία. Οι πίνακες αυτοί θα σταματήσουν να τροφοδοτούνται με νέες προϋπηρεσίες μετά τον Ιούλιο του 2010.

-Οι προσλήψεις θα γίνονται από το υπουργείο Παιδείας, αλλά με σαφή προσδιορισμό του τόπου διορισμού. Η πρόσληψη, δηλαδή, θα γίνεται σε επίπεδο αρμόδιας διεύθυνσης ή περιοχής αυτής ή σχολείου. Ο χρόνος υπηρεσίας στον τόπο του πρώτο διορισμού θα πρέπει να είναι εξαρχής προσδιορισμένος και μέσα αό το διάλογο θα εξεταστεί πώς μπορεί να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή παραμονή στο συγκεκριμένο σχολείο. Προτείνεται η τριετία.

-Η προβλεπόμενη από το νόμο διετής δοκιμαστική περίοδος των νεοδιοριζομένων, πριν από τη μονιμοποίησή τους, θα αξιοποιηθεί για την επιμόρφωσή τους με στόχο την καλύτερη άσκηση των καθηκόντων τους και την περαιτέρω ανάπτυξη των ικανοτήτων τους, προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο και τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν.

Η ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΕΩΝ

Είναι προφανές ότι πίσω από τα μισόλογα για την πρόσληψη εκπαιδευτικών… αλά καρτ, πίσω από τις προοιωνιζόμενες αλλαγές στο σύστημα πρόσληψης υπάρχει ένας σχεδιασμός για τη δραστική μείωση των μόνιμων διορισμών και την εξαφάνιση από το εκπαιδευτικό τοπίο των χιλιάδων αδιόριστων εκπαιδευτικών που συνωστίζονται κάθε χρόνο στις λίστες του Υπουργείου Παιδείας.

Γράψαμε πριν από λίγο καιρό ότι «η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών αποτελεί τμήμα ενός σχεδίου με πολλές άκρες. Μιλήσαμε για μια από αυτές. Έχουμε και άλλες: Την πρόσληψη σε επίπεδο σχολείου (βλέπε αποκέντρωση/περιφερειοποίηση της εκπαίδευσης ή αλλιώς τα σχολεία στους δήμους) κι άντε μετά να βρούμε λογαριασμό. Άλλη; Ο δόκιμος εκπαιδευτικός: Δηλαδή εξετάσεις από τα σπάργανα μέχρι τα σάβανα (να τελειώσω το Λύκειο, να μπω στο Πανεπιστήμιο, να πάρω πτυχίο, να περάσω τις εξετάσεις στο ΑΣΕΠ, να μου βάλει σφραγίδα καταλληλότητας ο προϊστάμενος και τράβα κορδέλα). Για ένα κομμάτι ψωμί…»

ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ / ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Ο Καλλικράτης απειλεί τα σχολεία

Σταθερός στόχος της νέας ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας παραμένει η λεγόμενη αποκέντρωση της εκπαίδευσης, με λίγα λόγια το πέρασμα των σχολείων στους δήμους.

Το τελευταίο χρονικό διάστημα πληθαίνουν οι πρωτοβουλίες της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας που έρχονται ακριβώς να εξυπηρετήσουν αυτό το στόχο. Έτσι στις 5/11/2009 μετά τη συνάντηση με την ΚΕΔΚΕ η Αννα Διαμαντοπούλου δήλωσε ότι υπάρχουν «μείζονα ζητήματα που αφορούν το ρόλο των δημάρχων στη χωροθέτηση των σχολείων, στη σχολική στέγη, στη λειτουργία του σχολείου. Αυτά αφορούν τη μεγάλη διοικητική μεταρρύθμιση της χώρας στην οποία η αυτοδιοίκηση και στο χώρο της εκπαίδευσης θα πρέπει να παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο». Απ' τις δηλώσεις του προέδρου της ΚΕΔΚΕ, Νικήτα Κακλαμάνη, φάνηκε η συμφωνία, αφού διαπιστώθηκε ότι «επί της αρχής υπάρχει ταυτότητα απόψεων για το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τόσο στην προσχολική όσο και στην σχολική εκπαίδευση».

Παράλληλα να τι γράφει ο υφυπουργός Παιδείας κ. Γιάννης Πανάρετος στην ιστοσελίδα του στις 5/11/2009:

«Η αποκέντρωση της εκπαίδευσης, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι εκπαιδευτικοί

Μια από τις δυσκολίες για την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος είναι η ανησυχία των εκπαιδευτικών. Ανησυχία που εδράζεται σε φόβους για αυθαιρεσίες. (Αναφέρομαι μόνο στις καλοπροαίρετες ανησυχίες) Έχω πάρει μέρος σε δημόσιες συζητήσεις όπου η αντιπαράθεση μεταξύ δημάρχων και συνδικαλιστών εκπαιδευτικών, ακόμα και των ιδίων πολιτικών πεποιθήσεων, μυρίζει μπαρούτι. Αν δεν μπορέσουμε να διασκεδάσουμε αυτούς τους φόβους δεν θα είναι εύκολο να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Για να γίνει αυτό πρέπει να τεθούν οι βάσεις ενός ειλικρινούς διαλόγου…».

Στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς 2007 – 2013 (ΕΣΠΑ – Δ΄ ΚΠΑ) στον τομέα εκπαίδευση στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ο 1ο στρατηγικός στόχος περιλαμβάνει την «αναμόρφωση, εκσυγχρονισμό και αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος».

Το Φεβρουάριο του 2009, στο επίσημο κείμενο «Ένα ανοικτό σχολείο που βλέπει στο µέλλον» το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει συνοπτικά τις θέσεις του για την παιδεία. Ανάμεσα σε άλλα προτείνει «Οικοδοµούµε µια δυναµική εκπαιδευτική µονάδα, µε ευελιξία, λόγο και ευθύνη στη διαχείριση πόρων και την οργάνωση της µάθησης».

Το Σεπτέμβριο του 2005 το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζει τα «Συμπεράσματα Πολιτικού Συμβουλίου - Συζήτηση για την Παιδεία». Το ΠΑΣΟΚ κάνει λόγο για πέντε βασικούς άμεσους στόχους της εκπαιδευτικής του πολιτικής:

«Οι πέντε βασικοί άμεσοι στόχοι της πολιτικής μας:

Πρώτος στόχος: Να θέσουμε τέλος στο κρατικιστικό συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα, που στηρίζεται στο δόγμα: Η Μητροπόλεως αποφασίζει και οι εκπαιδευτικές μονάδες εκτελούν. Στα πλαίσια αυτά:

·Το κράτος διατηρεί μόνο το γενικό πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής. Αποφασίζει για τον κορμό του προγράμματος διδασκαλίας αναμορφώνοντας την διδακτέα ύλη, αφαιρώντας περιττά θέματα και επαναλήψεις.

·Η περιφέρεια στηρίζει τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία, την οικονομία και την απασχόληση. Καθορίζει ειδικές εκπαιδευτικές ζώνες (μετανάστες, τσιγγάνοι, μεγάλη μαθητική διαρροή, ειδικές κατηγορίες). Οργανώνει (σε συνεργασία με Πανεπιστήμια, ΤΕΙ) επιμόρφωση ενηλίκων και εκπαιδευτικών. Προσλαμβάνει τους εκπαιδευτικούς. Για όλα αυτά συγκροτεί Ειδικά Εκπαιδευτικά Συμβούλια που απαρτίζονται από εκπαιδευτικούς, εκλεγμένους με καθολική ψηφοφορία, εκπροσώπους των γονέων και των μαθητών (οι τελευταίοι μόνο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση), εκλεγμένους εκπροσώπους των παραγωγικών και κοινωνικών φορέων, εκπροσώπου του Υπουργείου. Τα Ειδικά Εκπαιδευτικά Συμβούλια μετά από κοινωνική διαβούλευση καθορίζουν μέρος του προγράμματος σπουδών, επιλέγουν και αξιολογούν το εκπαιδευτικό υλικό. Είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη των διαδικασιών κοινωνικής λογοδοσίας.

·Το σχολικό συμβούλιο επιλέγει βοηθητικό διδακτικό και διοικητικό προσωπικό. Χρηματοδοτεί τη σχολική ζωή με εξασφάλιση και πρόσθετων πόρωv».

Μάλιστα στη συνέντευξη Τύπου παρουσίασης των «Προτάσεων του ΠΑΣΟΚ για την Εκπαίδευση» η οποία δόθηκε από τους Μαρία Δαμανάκη, υπεύθυνη Παιδείας και Πολιτισμού στο ΠΣ του κόμματος, Συλβάνα Ράπτη, γραμματέα του Τομέα Παιδείας και Πολιτισμού και Ανδρέα Λοβέρδο, συντονιστή Μορφωτικών Υποθέσεων της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ έγινε η παρακάτω δήλωση από την κ. Μαρία Δαμανάκη:

«Το υπουργείο Παιδείας κρατά μόνο τον απολύτως κεντρικό επιτελικό σχεδιασμό και όλα περνούν στον δήμο, την περιφέρεια και τα σχολικά συμβούλια» ανέφερε η κ. Δαμανάκη διευκρινίζοντας ότι το «όλα» σημαίνει «οι διορισμοί των εκπαιδευτικών, η επεξεργασία του εκπαιδευτικού προγράμματος, οι διορισμοί του πολιτικού προσωπικού»… «Το σχολείο συνδιοικείται ουσιαστικά και από την τοπική κοινωνία, τους συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους που αναλαμβάνουν και την ευθύνη και το δικαίωμα να κρίνουν την ποιότητά του», είπε η κ. Δαμανάκη, προσθέτοντας ότι «αν αυτή η τομή πετύχει αυτή θα είναι η πραγματική επανάσταση στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας».

Είναι φανερό ότι μέσα από την επιχείρηση «αποκέντρωση της εκπαίδευσης» προωθείται η μεταφορά της ευθύνης και του κόστους στη λαϊκή οικογένεια, η διευκόλυνση της εισόδου του κεφαλαίου στην εκπαίδευση και η ένταση της ταξικής διαφοροποίησης. Με λίγα λόγια ανοίγουν οι πόρτες και τα παράθυρα για να κυριαρχήσει ο άνεμος της ιδιωτικοποίησης και να δυναμώσουν οι ρίζες του ευέλικτου σχολείου της αγοράς

Συγκεκριμένα επιδιώκεται:

1. Η καθήλωση των κρατικών δαπανών για την εκπαίδευση και τη μετάθεση του κόστους λειτουργίας των σχολικών μονάδων στους δήμους και ουσιαστικά στους εργαζόμενους, με την επιβολή τοπικής φορολογίας.

Με άλλα λόγια, η χρηματοδότηση κάθε σχολικής μονάδας θα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές δυνατότητες κάθε δήμου. Οι δήμοι με τη σειρά τους θα μεταθέτουν την οικονομική επιβάρυνση στους πολίτες είτε επιβάλλοντας δίδακτρα είτε άλλες εισφορές ή φόρους. Αν δεν μπορούν να ανταποκριθούν, τότε τα σχολεία θα υπολειτουργούν ή θα αναγκαστούν να δεχτούν τις «ευεργεσίες» των «χορηγών».

Πρέπει να γίνει σαφές: Ο βασικός της σκοπός είναι η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης προς τα σχολεία, η πρόσδεση των αναλυτικών προγραμμάτων στις ανάγκες των επιχειρήσεων και η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών. Οι προσλήψεις διευθυντών των σχολείων και εκπαιδευτικών στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. γίνεται από τους δήμους, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η Τοπική Αυτοδιοίκηση παραπαίει ανάμεσα στην υποχρηματοδότηση, την κακοδιαχείριση των πόρων και το ρουσφέτι. Το να πάρουν τα σχολεία οι δήμοι θα είναι μια πραγματικότητα που θα ξεπερνά ακόμη και το χειρότερο σενάριο μιας ταινίας που θα είχε ως θέμα τον εξευτελισμό των εκπαιδευτικών. Και δε χρειάζεται να πάμε μακριά. Ας μείνουμε στα καθ’ ημάς και στην ιστορία μας. Ας θυμηθούμε ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα ήταν αποκεντρωμένο στη συγκρότηση του. Τα δημοτικά σχολεία πήραν το όνομα τους από τους Δήμους που είχαν την ευθύνη της ίδρυσης και της λειτουργίας τους. Όμως, αυτός ο τοπικός χαρακτήρας του σχολείου σε συνδυασμό με την συνολική οικονομική και πολιτική κατάσταση του ελληνικού καπιταλισμού έκανε το δάσκαλο τον «κακομοίρη» της κοινωνίας, μια αξιολύπητη φιγούρα που περιπλανιόταν από χωριό σε χωριό εκλιπαρώντας τους τοπικούς άρχοντες να τον προσλάβουν στο σχολείο με μισθό πείνας. Είναι χαρακτηριστικά τα όσα γράφει ο παιδαγωγός Παναγιώτης Οικονόμου στα τέλη του περασμένου αιώνα όταν πήγε να εποπτεύσει τα «αποκεντρωμένα» σχολεία της ελληνικής επικράτειας: «Φρίκη με κατέλαβε ότε εν έτει 1885 διωρίσθην γενικός δ/ντης δημοτικής εκπαιδεύσεως, εν τω υπουργείω Παιδείας. Ουδείς δημοδιδάσκαλος ήτο εν ασφαλεία. Ο βουλευτής, ο κομματάρχης, ο παντοπώλης, ηδύνατο να τον μεταθέσουν, να τον παύσουν...Ένας βουλευτής είχεν είπει: Και τι βουλευτής είμαι εγώ, όταν δεν δύναμαι να παύσω ούτε ένα δημοδιδάσκαλον;».

2. Μέσα από την αποκεντρωμένη λειτουργία της εκπαίδευσης επιχειρείται να σπάσει ο όποιος ενιαίος χαρακτήρας της παρεχόμενης εκπαίδευσης έχει απομείνει καθώς η καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου συνδέεται με ένα νήμα με τη λειτουργία μιας εκπαίδευσης ευέλικτης, διαφοροποιημένης και ανταγωνιστικής.

H ανάθεση μεγάλου μέρους της ευθύνης για τη χρηματοδότηση, τη λειτουργία, τους προσανατολισμούς κάθε εκπαιδευτικού ιδρύματος στο εκπαιδευτικό προσωπικό, τους εκπαιδευόμενους, τους γονείς, την «τοπική κοινωνία» και τους «παραγωγικούς φορείς» (δηλαδή τις επιχειρήσεις), είναι φανερό ότι καλλιεργεί την τάση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις των «πελατών», αφού η συντήρηση ή η ανάπτυξή τους εξαρτώνται άμεσα από τη «ζήτηση» των εκπαιδευτικών «προϊόντων» τους. Τα «αποκεντρωμένα» σχολεία για παράδειγμα θα παραμερίζουν πιο εύκολα τη γενική μόρφωση σε όφελος των δεξιοτήτων που ζητά η αγορά, για να γίνονται πιο προσφιλή στις επιχειρήσεις εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη χρηματοδότηση. Η παιδαγωγική και η διδακτική, οφείλουν να υποταχθούν σε μια νέα αντίληψη που έχει σχέση περισσότερο με την επιχειρηματική λογική αφού το σχολείο θα λειτουργεί κριτήριο την εξεύρεση κονδυλίων και να προσαρμόζει τη λειτουργία του σ΄ αυτή την προοπτική. Είναι σαφές ότι οι Δήμοι θα αναζητήσουν πόρους από ιδιωτικές επιχειρήσεις - χορηγούς, από νέους δημοτικούς φόρους και από εισφορές γονέων καθώς η τοπική αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ανταποδοτικά τέλη για τη λειτουργία των σχολείων της περιοχής της. Αυτή, βεβαίως είναι μια μέθοδος μετακύλησης του κόστους λειτουργίας του σχολείου για μια ακόμη φορά στον οικογενειακό προϋπολογισμό ο οποίος ήδη στενάζει.

Είναι φανερό, ότι κάτω από το βάρος των λειτουργικών εξόδων, που βέβαια και σήμερα υπάρχουν, οι διάφοροι «τοπικοί παράγοντες» θα οδηγήσουν ένα μεγάλο αριθμό σχολικών μονάδων σε αφανισμό. Θα επιχειρείται η συγκέντρωση των μαθητών σε όσο το δυνατό πιο μεγάλα τμήματα, ενώ σε κάποια φάση όταν ο κίνδυνος του κλεισίματος των σχολείων αυτών θα είναι εμφανής, θα επιβάλλονται και τα λεγόμενα ανταποδοτικά τέλη, σαν αναγκαία προϋπόθεση για τη λειτουργία τους.